Czerniak powstaje w melanocytach (komórkach barwnikowych) skóry. Melanocyty wytwarzają melaninę (pigment skóry) w głębszych warstwach skóry. Gdy komórki te zostaną uszkodzone, na przykład przez promieniowanie UV ze słońca lub solarium, może dojść do zmian (mutacji). Zmutowane komórki namnażają się, umożliwiając nowotworowi uszkodzenie otaczających tkanek.
Czerniak może rozwinąć się z istniejących znamion lub innych plam skórnych, ale w większości przypadków powstaje "znikąd".
Jak niebezpieczny jest czerniak?
Czerniak jest najbardziej agresywną formą raka skóry. Gdy czerniak rośnie powierzchownie i nie daje przerzutów, zostaje wycięty, a przyszłość rysuje się w jasnych barwach. Czerniak może jednak zagrażać życiu na dalszym etapie, gdy komórki nowotworowe czerniaka rozprzestrzeniają się do innych części ciała (takich jak węzły chłonne i narządy), co może doprowadzić do śmierci. Dlatego lepiej jest zachować ostrożność i zawsze być po bezpiecznej stronie, gdy masz wątpliwości co do plamki na skórze.
Jak wygląda czerniak?
Czerniaki mogą wyglądać różnie i występować w dowolnym miejscu na ciele. Ważne jest, aby zwracać uwagę na następujące objawy: zmiany rozmiaru (powiększa się), kształtu (nieregularne krawędzie), asymetria (brak symetrycznych krawędzi), wysokość (płaski pieprzyk staje się wyższy lub grubszy), swędzenie, ból, krwawienie, strupy i/lub stan zapalny. W obrębie jednego znamienia może również pojawić się wiele kolorów, takich jak czarny, jasnobrązowy, ciemnobrązowy, niebiesko-czarny, biało-różowy lub czerwony.
Jakie są formy czerniaka?
- Czerniak in situ: Po łacinie oznacza to czerniaka "na miejscu". Powierzchowny czerniak, który znajduje się tylko w górnych warstwach skóry. Nie ma jeszcze przerzutów.
- Lentigo maligna: Brązowa lub brązowo-czarna plama, która rośnie powoli i ma nieregularny kształt. Lentigo maligna jest czerniakiem in situ i powoli przekształca się w czerniaka. Nie wszystkie plamy pigmentowe są złośliwe. Istnieją również łagodne plamy pigmentowe o bardziej równomiernym kolorze, popularnie nazywane "lentigo solaris" lub plamami słonecznymi.
- Czerniak szerzący się powierzchownie: Najczęstszy rodzaj czerniaka. Ten rodzaj rozwija się powierzchownie w skórze i rośnie przez miesiące do lat. Czasami do głębokości skóry.
- Czerniak guzkowy: Ta odmiana zaczyna się pod skórą i rośnie jako ciemnoniebieska lub czarna grudka. Często objawia się jako mała krwawiąca rana lub wrzód na skórze.
- Rzadkie formy czerniaka: Czerniak acrolentigineous (acra oznacza po łacinie czubek) występuje na dłoniach, podeszwach stóp i paznokciach. Istnieją czerniaki, które powstają na błonach śluzowych i nazywane są czerniakami błon śluzowych. Istnieją również czerniaki amelanotyczne, ta forma nie ma pigmentacji i ma różowy kolor, co utrudnia ich rozpoznanie.
Czynniki ryzyka czerniaka
1. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe ze słońca i solarium. Również częste oparzenia słoneczne w młodym wieku.
2. Osoby z wieloma znamionami pospolitymi (ponad 50) lub znamionami niezłośliwymi (ponad 3).
3. Jasne typy skóry, głównie typ skóry 1. Ten typ skóry charakteryzuje się blond lub rudawymi włosami, piegami, trudnościami lub brakiem opalenizny i szybkimi oparzeniami słonecznymi.
4. Dziedziczne predyspozycje. Jeśli członkowie rodziny również chorowali na czerniaka, ryzyko wzrasta.
Na czym polega leczenie?
Zazwyczaj czerniak jest usuwany chirurgicznie przez lekarza, takiego jak dermatolog lub onkolog. Następnie plamka jest badana w laboratorium przez patologa. Na dalszych etapach usuwa się również węzły chłonne z leczonego obszaru i stosuje się leczenie w celu kontrolowania przerzutów.
Przykładowe zdjęcie czerniaka