Melanoom ontstaat in de melanocyten (pigmentcellen) in de huid. Melanocyten produceren melanine (huidpigment) in de diepere lagen van de huid. Wanneer deze cellen beschadigd raken, bijvoorbeeld door UV-straling van de zon of zonnebank, kunnen er veranderingen (mutaties) optreden. De gemuteerde cellen vermeerderen zich waardoor een tumor het omliggende weefsel kan beschadigen.
Melanoom kan zich ontwikkelen uit bestaande moedervlekken of andere huidplekken, maar in de meeste gevallen ontstaan ze uit het 'niets'.
Hoe gevaarlijk is melanoom?
Melanoom is de meest agressieve vorm van huidkanker. Wanneer een melanoom oppervlakkig groeit en niet uitzaait, wordt een melanoom weggesneden en ziet de toekomst er goed uit. Echter kan een melanoom levensgevaarlijk zijn in een verder stadium, wanneer de tumorcellen van melanoom zich verspreiden naar andere delen van het lichaam (zoals lymfeklieren en organen) kan je eraan overlijden. Je kan dus beter voorzichtig zijn en bij twijfels over een huidplek altijd het zekere voor het onzekere nemen.
Hoe ziet een melanoom eruit?
Melanomen kunnen er verschillend uitzien en overal op het lichaam voorkomen. Belangrijk is om te letten op de volgende signalen: veranderingen van grootte (wordt groter), vorm (onregelmatige randen), asymmetrie (geen symmetrische randen), hoogte (een platte moedervlek wordt hoger of dikker), jeuk, pijn, bloedingen, korsten en/of ontstekingen. Ook kunnen meerdere kleuren ontstaan binnen 1 vlek, zoals zwart, lichtbruin, donkerbruin, blauwzwart, wit-roze of rood.
Welke vormen van melanoom zijn er?
- Melanoom in situ: Dit betekent melanoom “op zijn plaats” in het Latijn. Een oppervlakkig melanoom dat alleen in de bovenste huidlagen zit. Er zijn nog geen uitzaaiingen.
- Lentigo maligna: Bruine of bruin-zwarte vlek die langzaam groeit en een onregelmatige vorm heeft. Een lentigo maligna is een melanoom in situ en gaat langzaam over in melanoom. Niet alle pigmentvlekken zijn kwaadaardig. Je hebt ook goedaardige pigmentvlekken met een meer egale kleur, deze heten ‘lentigo solaris’ of zonnevlekken in de volksmond.
- Oppervlakkig spreidend melanoom: Meest voorkomende soort melanoom. Deze soort groeit oppervlakkig in de huid en blijft maanden tot jaren groeien. Soms tot in de diepte.
- Nodulair melanoom: Deze variant begint onder de huid en groeit als donkerblauw of zwart bobbeltje. Uit zich vaak als een klein bloedende wond of zweertje in de huid.
- Zeldzame vormen van melanoom: Acrolentigineus melanoom (acra betekent uiteinde in het Latijn) komt voor op de handpalmen, voetzolen en nagels. Er zijn melanomen die op slijmvliezen ontstaan en deze worden mucosale melanomen genoemd. Ook zijn er amelanotische melanomen, deze vorm kent geen pigmentatie en zijn roze van kleur, waardoor ze moeilijk te herkennen zijn.
Risicofactoren voor melanoom
- Overmatige blootstelling aan ultraviolette straling van de zon en zonnebank. Ook veelvuldig zonnebrand op jonge leeftijd.
- Personen met veel gewone moedervlekken (meer dan 50) of onrustige moedervlekken (meer dan 3).
- Lichte huidtypen, voornamelijk huidtype 1. Dit huidtype wordt gekarakteriseerd door blond of rossig haar, sproeten, moeilijk tot niet bruin worden en snel verbrand in de zon.
- Erfelijke aanleg. Wanneer familieleden ook melanoom hebben gehad, neemt het risico toe.
Wat is de behandeling?
Meestal wordt melanoom operatief verwijderd door een arts, zoals dermatoloog of oncoloog. Daarna wordt de plek onderzocht in het laboratorium door een patholoog. In verdere stadiums worden ook lymfklieren uit het behandelde gebied verwijderd en worden behandelingen ingezet om uitzaaiingen te bestrijden.
Voorbeeldfoto van melanoom